Verslag Asielbeleid is kommer en kwel
Samenvattingen van de VTU-informatieavond 26 mei 2025 in Pakhuis de Zwijger Amsterdam: Het asielbeleid is kommer en kwel, maar… er is tegenspel!
Moderatoren: Marjan Sax en Elke Uitentuis
Vooraf
De 26ste mei begon stralend met de uitspraak van de Rechtbank Amsterdam inzake de rechtszaken die advocaat Pim Fischer tezamen met migratierecht-expert Carolus Grütters zes weken geleden had aangespannen tegen de plannen van minister Faber van Asiel en Migratie: de Rechtbank wijst de eisen van Fischer en Grütters toe.
Samenvattingen van de presentaties
1. Kerkasiel Kampen: Esther Stomphorst
Op 21 november 2024 opende de kerk De Open Hof in Kampen de deuren voor de familie Babayants, die uitgezet dreigt te worden naar Oezbekistan. De familie woont al tien jaar in Nederland, en voor de vier kinderen is Oezbekistan een volkomen onbekend land. Om de kinderen voor deze beschadigende uitzetting te behoeden, verschafte De Open Hof de familie ‘kerkasiel’: zolang een dienst gaande is, mag de politie de kerk niet betreden om de familie te arresteren en uit te zetten.
Esther vertelde hoe de Open Hof al zes maanden lang een opeenvolging van diensten gaande heeft weten te houden: dag en nacht, in blokjes van vier uur. Honderden voorgangers uit het hele land hebben vieringen verzorgd, vrijwilligers kwamen helpen, bezoekers woonden een kerkdienst bij, muzikanten ondersteunden diensten. Ga naar www.kerkasielkampen.nl voor alle mogelijkheden (donaties!) om te helpen.
2. Gedichten over het leven van een ongedocumenteerde in Nederland
Sherita Algoe, bewoonster van het opvanghuis Maya Angelou in Amsterdam, droeg een gedicht voor over haar bestaan als ongedocumenteerde in Nederland, in afwachting van het moment dat de IND de tijd rijp acht om te beslissen over haar toekomst:
Tegen wie het slecht met me voor heeft zeg ik 4 woorden: ‘Het zal me lukken.’
Tegen wie niets om mij geeft zeg ik 2 woorden: ‘De groeten.’
Tegen degene die van me houdt zeg ik 3 woorden: ‘Dank je wel!’
3. Juridisch tegenspel van Pim Fischer en Carolus Grütters tegen de besluiten van minister Faber
Carolus Grütters, migratie-expert bij het Centrum voor Migratierecht aan de Radboud Universiteit Nijmegen, voerde ons aan de hand van zijn favoriete cartoons langs de vele duizenden jaren dat migratie al bestaat. Hij citeerde in dit verband hoogleraar Migratiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden, Leo Lucassen, die uitzocht dat 98% van de Nederlanders minstens één buitenlandse voorouder heeft. Voorts liet hij ons Artikel 50 zien van de Nederlandse Grondwet uit 1798: ‘De Maatschappij ontvangt alle Vreemdelingen, die de weldaaden der vrijheid vreedzaam wenschen te genieten, in haar midden, verleenende denzelven alle zeekerheid en bescherming.’ Wat een verschil met wat – na vele nieuwe grondwetten – tegenwoordig de houding is ten opzichte van migranten!
De rechtszaken die advocaat Pim Fischer samen met Grütters voerde tegen minister Faber van Asiel en Migratie gingen om haar besluit om de ‘Bad-bed-brood’-voorzieningen in 5 grote steden voor ongedocumenteerden per 1 januari 2025 te sluiten. Grütters legde uit hoe die voorzieningen, aanvankelijk een gunst (in het kader van ‘buitenwettelijk begunstigend beleid’) door een uitspraak van het Europese Hof van Justitie in 2024 veranderd zijn in een recht. Bewoners van het grondgebied van een EU-lidstaat mogen niet zomaar veroordeeld worden tot een leven op straat. En dat was de grond waarop Fischer de aanklacht baseerde, die hij zes weken geleden aan de Meervoudige Kamer van de Rechtbank in Amsterdam voorlegde. En die heeft hem in het gelijk gesteld, zoals bleek uit de publicatie van de rechterlijke uitspraak op deze heugelijke dag.*
Pim benadrukte hoe belangrijk de uitspraak van de rechtbank is, en hoezeer we deze dappere rechters, die niet schromen om recht tegen de waan van de dag in te gaan, moeten steunen.
Onder luid applaus waren er bloemen voor Pim en Carolus om ze hiermee te feliciteren. Ook Pablo Eppelin van het Wereldhuis kreeg bloemen, hij was steeds aanwezig bij de rechtszittingen om aan de rechter(s) uit te leggen wat er met iemand gebeurt die op straat wordt gezet zonder middelen van bestaan en zonder enig toekomstperspectief.
*Hier vind je de uitspraak.
4. Kunstcollectief We Sell Reality:
Elke Uitentuis, Mahmoud Dukureh, Mohamed A.H. Ahmed
Elke: We Sell Reality is een collectief van mensen die hier als vluchteling gekomen zijn, eerst deel uitmakend van de actiegroep We Are Here, maar nu samenwerkend in dit collectief. Zij ontwikkelen producten en presentaties die inzage geven in de levens van ongedocumenteerde vluchtelingen. We Sell Reality heeft in de loop der jaren exposities en evenementen georganiseerd in galerie Framer Framed, Het Amsterdams Museum, Het Muziekgebouw, Kunsthal Rotterdam, de Rijksacademie, enzovoort. Twee voorbeelden van projecten:
Mahmoud: During a guest residency at the Rijksacademie, we set up a textile workshop where we learned to weave and sew; we launched our own clothing brand, called Homies, that explores the notion of home from the perspective of not having a home. We set up a pop-up shop in Framer Framed, where we sold the clothes.
Elke voor Mohamed A.H. Ahmed, die ziek was: In de context van het Minimal Music Festival in het Muziekgebouw hebben we in de enorme laad- en losruimte van het gebouw een vrachtwagen gebouwd van papier. We filmden elkaar terwijl we naspeelden hoe het eraan toegaat wanneer je illegaal de grens probeert over te steken door in een vrachtwagen te klimmen. De filmbeelden projecteerden we op het canvas van de vrachtwagen, die we vervolgens naschilderden. Het publiek verkochten we kleine rugzakjes-om-te-overleven, met een fles water, een stuk cake, dadels en een lege fles om in te kunnen plassen. Zie Facebookpagina We Sell Reality Amsterdam.
Wie bij evenementen van We Sell Reality eens authentiek Sudanees wil eten is welkom in het nieuwe, zelf-gebouwde onderkomen GROND, Bijdorpstraat 1 in het Bajeskwartier in Amsterdam. Zie Grond.
5. In gevecht met de IND over je Eritrese nationaliteit: Asieladvocaat Maartje Terpstra
Maartje vertelde over het vaak vele jaren durende gevecht dat Eritrese vluchtelingen moeten voeren met de IND om hun Eritrese nationaliteit te bewijzen. Van Eritrese afkomst maar opgegroeid in Ethiopië, werden zij tijdens de onafhankelijkheidsoorlog van Eritrea (1998-2000), door Ethiopië gedeporteerd naar Eritrea. Niet in het bezit van enig identiteitsdocument, slaagden zij er bij hun asielaanvraag in Nederland niet in, hun Eritrese nationaliteit te bewijzen. Bovendien werd hun tegengeworpen dat zij vooral Amhaars spraken, de taal van Ethiopië, die zij immers op school geleerd hadden. Maartje vertelde over de zoektochten naar contacten in Eritrea die hun Eritrese afkomst kunnen ondersteunen: vrienden, buren, scholen, verklaringen over in Eritrea verboden religies en over militaire dienst, enzovoort.
Mirjam van Reisen, hoogleraar Internationale Betrekkingen aan de Tilburg University en Eritrea-expert, bekeek de dossiers die de IND aanlegt van elke asielaanvraag, en ontdekte tal van elementen in de vluchtverhalen van de Eritreeërs, die hun Eritrese afkomst onweerlegbaar bewezen: woorden uit de Eritrese landstaal Tigrinya voor Eritrese gewoontes, speciale kledingstukken, verklaringen over in Eritrea verboden religies en over militaire dienst, enzovoort. Van Reisen maakte hier per dossier lijvige rapporten over, die de afwijzingen van de asielaanvragen door de IND onderuithaalde. Het wachten is nu op de uitslagen van de herhaalde asielaanvragen die ingediend zijn op basis van deze rapporten.
Maartje heeft recent een boek geschreven over haar bemoeienissen met en de lotgevallen van een gezin met een Nederlandse moeder en een (ongedocumenteerde) Burundese vader: Geen Weg Terug, 2025 Meulenhoff.
6. Gedicht over het leven van een ongedocumenteerde in Nederland
Naomi Goeschalk, bewoonster van het opvanghuis Maya Angelou in Amsterdam, droeg een gedicht voor over haar bestaan als ongedocumenteerde in Nederland.
Dit was het begin:
Het leven van een Dromer van gedachten!
Hier sta ik dan... ver van iedereen... het voelt zo alleen... maar ben ik wel alleen????
Is dit alleen het gevoel???? Ik weet niet, ik denk aan een heleboel....
Wanneer wordt het stil? Wanneer wordt het lachen op mijn gezicht echt?
Wanneer is het weer zonneschijn??
Maya Angelou
7. Wij Maken Plek: Carolina Siebbeles
Carolina vertelde over de Amsterdamse beweging Wij Maken Plek. Een keer per maand komt deze beweging bij elkaar om samen een lans te breken voor een humaan asielbeleid. Met sprekers, discussie, informatie, muziek, en tot slot een minuut stilte om de talloze slachtoffers aan de Europese buitengrenzen te herdenken. Elke derde donderdag van de maand, 18:00 – 19:00 uur, Amstel 1 – voor de ingang van de Stopera. Iedereen is welkom!
Facebookpagina Wake Amsterdam
8. Gelukszoekers: Savannah Koolen
Savannah van Here to Support vertelde over de campagne Ik ben een gelukszoeker, in 2016 gestart naar aanleiding van de krantenkop ‘Groot deel van vluchtelingen blijkt gelukszoeker’. De campagne wil duidelijk maken dat iedereen een gelukszoeker is - door middel van posters, abri’s en door bekende en minder bekende Nederlanders te laten uitleggen dat ook zij op zoek zijn naar geluk. Shirts en sieraden zijn te koop: de opbrengst komt ten goede aan Here to Support.
9. Het Wereldhuis: Pablo Eppelin
Pablo is coördinator van Het Wereldhuis, Nieuwe Herengracht 20 Amsterdam, opgericht door de Protestantse en de Lutherse Diaconie. Pablo vertelde over dit toevluchtsoord voor migranten zonder geldige papieren, waar noodhulp geboden wordt wanneer dit nodig is, maar ook iedere dag een warme maaltijd en gezelligheid, en waar informatie wordt verschaft over basisrechten zoals de toegang tot gezondheidszorg. Ook kunnen de vrijwilligers van het Wereldhuis doorverwijzen naar eventueel benodigde juridische hulp, en het moeilijkste: zij bellen de hele stad rond bij een zeer urgente behoefte aan een slaapplaats.
Over mogelijk vrijwilligerswerk of andere manieren om bij te dragen aan het Wereldhuis: info@wereldhuis.org of kijk op www.wereldhuis.org.
10. Bevindingen uitwisselen met de achterbuur, muziek.
Tot slot was er gelegenheid om deze veelheid aan informatie te verwerken door een gesprekje met de achterbuur: wat waren jouw bevindingen?
Hierna sloten Co van Melle (piano) en Miranda van Soest (zang) de avond op gepaste wijze af met het lied Vluchten kan niet meer (1971, Annie M.G. Schmidt - tekst, Harrie Banning - muziek).