VREEMDELINGENDETENTIE
Jaarlijks worden acht- tot tienduizend vreemdelingen gevangen gezet. Een kwart van onze totale gevangenispopulatie wordt gevormd door migranten zonder papieren.
Zij worden gevangen genomen:
- direct na de asielaanvraag op AC-Schiphol
Wie via Schiphol asiel aanvraagt wordt daar vastgezet in het AanmeldCentrum (AC). Deze detentie duurt minimaal 9 dagen, maar kan oplopen tot enkele weken. - na aanhouding in transit op Schiphol, in een Euroliner of op straat
Wie op weg naar een ander land een tussenlanding moet maken op Schiphol of in een ander vervoermiddel de Nederlandse grens aandoet, en niet over de juiste papieren beschikt, wordt voor de keuze gesteld: terug of asiel aanvragen. Vaak betreft het hier mensendie asiel willen aanvragen in een ander land, en over geldige reisdocumenten beschikken. Ook mensen die aangehouden zijn bij een toevallige controle of bij wat voor incident ook: een verkeersovertreding, als omstander bij een relletje, komen hier terecht. Zij willen helemaal geen asiel aanvragen, omdat zij dat kansloos achten. Als zij niet terug willen, worden zij tot hun grote woede gedetineerd in een speciale ruimte op AC-Schiphol. Zij zijn zo kwaad, dat de vrouwen onder hen voor de zekerheid maar in een aparte ruimte worden vastgezet. Deze detentie kan 6 weken duren. - na een negatieve beschikking van de IND
Wie een negatieve beschikking van de IND gekregen heeft, krijgt 4 weken opvang om aan de terugkeer te werken. Daarna volgt detentie in een van de detentiecentra in Schiphol-Oost, Zeist, Zaandam of Veenhuizen. De asielzoeker wordt door de Dienst Terugkeer en Vertrek begeleid bij de terugkeer, en naar de ambassade van het land van herkomst gebracht. Er zijn echter tal van landen die weigeren de eigen burgers terug te nemen, en dan kan de detentie lang duren, maanden, vaak langer dan een jaar. Als de DT&V het helemaal niet meer weet wordt de vreemdeling ‘geklinkerd’, dat wil zeggen op straat gezet … totdat opnieuw arrestatie volgt, wegens gebrek aan geldige documenten!
Vreemdelingendetentie duurt in Nederland gemiddeld 97 dagen; in België is dat 23 dagen, in Duitsland 42 dagen. De detentie wordt doorgebracht in meerpersoonscellen, gemiddeld 13-16 uur per etmaal. In tegenstelling tot strafrechtelijk gedetineerden heeft de vreemdeling geen zinvolle dagbesteding, recht op arbeid of onderwijs, geen toegang tot internet, geen eigen telefoon en zeer beperkt beschikking over een openbare telefoon. Verlof, bijvoorbeeld bij de geboorte van een eigen kind of bij het overlijden van een familielid, wordt vrijwel nooit toegestaan.
De uitzetting van deze vreemdelingen kan op allerlei problemen stuiten. Vaak erkent het land van herkomst de vreemdeling niet als staatsburger, om administratieve of politieke redenen, of brengt terugkeer naar eigen land levensgevaar met zich mee. Ook kan het zijn dat betrokkene zelf essentiële informatie achterhoudt. In verreweg de meeste gevallen kan de vreemdeling er helemaal niets aan doen, hoe graag zij zelf zo langzamerhand terug zouden willen! Ongeveer 50% van de vreemdelingen in detentie wordt uiteindelijk weer op straat gezet, omdat uitzetting mislukt. Hierdoor komen zij terecht in de uitzichtloze carrousel van detentie-klinkeren-detentie.
Daadwerkelijke uitzetting stuit vaak op hevig verzet van de vreemdelingen, ze worden vaak geboeid vervoerd, en er komt niet zelden grof geweld bij te pas. Om het ingrijpen van verontwaardigde medepassagiers te ontlopen, worden dit soort uitzettingen nu in speciale Frontex-vluchten afgehandeld.
Minister Leers heeft op 26 januari 2010 aan de Tweede Kamer beloofd onderzoek te doen naar (NB goedkopere!) alternatieven voor deze vorm van detentie, zoals die in verschillende buurlanden in praktijk gebracht worden. Maar tot op heden is er over enig onderzoek in deze richting niet gerapporteerd.